Październik już od wielu lat jest miesiącem, w którym więcej uwagi poświęca się problematyce raka piersi. Prowadzone są akcje edukacyjne dotyczące właściwej profilaktyki – wczesne wykrycie choroby pozwala bowiem znacznie zwiększyć szanse na rozpoczęcie skutecznego wyleczenia.
Rak piersi – statystyki
Statystyki dotyczące nowotworu piersi wśród Polek nie są dobre – wzrasta zarówno zachorowalność, jak i śmiertelność. W każdym roku wykrywa się nawet 19 000 zachorowań, a 6 000 pacjentek umiera. Choć ilość postawionych diagnoz wzrasta na całym świecie – w większości krajów walka z chorobą jest skuteczna. W Polsce jednak jest coraz więcej śmiertelnych przypadków, na co zwracają uwagę onkolodzy w całym kraju. Podejrzewają oni, że przyczyna takiego stanu rzeczy tkwi w tym, że mija zbyt dużo czasu od pojawienia się podejrzeń choroby do rozpoczęcia leczenia.
Diagnozowanie raka piersi – dlaczego choroba jest wykrywana tak późno?
Główny problem dotyczący stawiania prawidłowych diagnoz na czas dotyczy niechęci Polek do badań profilaktycznych. Po 50 roku życia możliwe jest poddanie się darmowej mammografii, ale zgłasza się na nią mniej niż 50% uprawnionych kobiet. Z czego wynika ta niechęć? Przede wszystkim powodem jest często strach. Tymczasem metody leczenia choroby są coraz mniej inwazyjne i leczenie rozpoczęte odpowiednio wcześnie może zakończyć się pełnym sukcesem bez konieczności przeprowadzania inwazyjnych operacji.
Program profilaktyki przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia
Ministerstwo Zdrowia przygotowało program walki z rakiem piersi. Polega on na zwiększeniu możliwości wczesnego wykrywania nowotworów. Program skierowany jest do kobiet między 50 a 69 rokiem życia, ale kładzie się także duży nacisk na edukację w tym zakresie. Choroba dotyka bowiem coraz młodszych kobiet, dlatego zaleca się jak najczęstsze samobadanie. Wiele kobiet nie wie, jak je przeprowadzić i na co zwrócić uwagę, tymczasem często właśnie w ten sposób można na wczesnym etapie wykryć zmiany nowotworowe.
Mammografia – kto może zrobić badanie bezpłatnie?
Ministerstwo Zdrowia umożliwia bezpłatne badanie każdej kobiecie w wymienionym przedziale wiekowym, która nie korzystała z mammografii dłużej niż dwa lata. Ale w przypadku wystąpienia czynników ryzyka, badanie można wykonać w każdym roku. Do takich wskazań należy przede wszystkim obciążenie genetyczne, a więc występowanie choroby w rodzinie.
Kiedy należy wykonać badanie na własną rękę?
W niektórych przypadkach należy poddać się badaniu na własną rękę, nawet jeśli program przewidziany przez ministerstwo nie umożliwia bezpłatnego badania. Wskazaniem do wykonania mammografii są:
- zmiana wielkości piersi niezwiązana z miesiączką;
- wyczuwalne guzki na piersi lub pod pachą;
- zmiana koloru skóry na piersiach;
- zmiany w obrębie brodawki;
- wyciek z brodawki – szczególnie krwisty;
- bóle piersi;
- rozszerzone, widoczne żyły na piersiach.
W razie wystąpienia któregokolwiek objawu należy udać się do lekarza i wykonać badanie, nawet jeśli musi się ono odbyć prywatnie i trzeba za nie zapłacić. Wiele także pakietów medycznych i prywatnych ubezpieczeń pozwala na wykonanie takiego badania w ramach wybranego wariantu – zawsze należy więc sprawdzić, czy lista dostępnych badań obejmuje także mammografię lub USG piersi.
Co zwiększa ryzyko zachorowania? Czy można uniknąć choroby?
Niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia raka piersi. Niektóre z nich można wyeliminować, ale w wielu przypadkach rozwiązaniem jest tylko regularne badanie. Co może zwiększać ryzyko?
- wiek – najbardziej zagrożone są kobiety pomiędzy 50 a 69 rokiem życia;
- obciążenie genetyczne – ryzyko wzrasta, jeśli w rodzinie zdarzały się zachorowania;
- wczesna pierwsza miesiączka;
- późny wiek, w którym zaczyna się menopauza;
- przyjmowanie środków hormonalnych dłużej niż 8 lat;
- niewłaściwa dieta;
- nadwaga i otyłość;
- zbyt mała aktywność fizyczna;
- duża ilość spożywanego alkoholu;
- przebyte choroby piersi.
Mammografia czy USG?
Choć profilaktyka raka piersi zakłada regularne badanie mammograficzne, nie jest to jedyny sposób na wykrycie choroby. Dużą skutecznością odznacza się także USG. Które badanie wybrać? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zaleca się, aby USG wykonywała każda kobieta po 30 roku życia raz do roku. Z kolei mammografia nie powinna być wykonywana zbyt często, gdyż do diagnostyki używane są promienie rentgenowskie. Oba badania mają jednak niekwestionowane zalety. Mammografia pozwala wykryć najdrobniejsze zwapnienia, ale nie zawsze umożliwia określenie, czy zmiana jest łagodna, czy też złośliwa. USG z kolei wymaga dużego doświadczenia od lekarza, ale przy dobrym aparacie i sprawnie wykonanym badaniu pozwala zaklasyfikować zmianę jako łagodną lub złośliwą. Za pomocą tego badania można także zbadać wszystkie okoliczne węzły chłonne. Które więc badanie będzie właściwe? O tym powinien zdecydować lekarz. Pod uwagę weźmie on na pewno wiek pacjentki – u młodszych kobiet przeważa tkanka gruczołowa, którą lepiej można zbadać za pomocą USG, po 40 roku życia jej miejsce zajmuje zwykle tkanka tłuszczowa, dlatego wówczas przeważnie lepszym rozwiązaniem jest mammografia. W niektórych jednak przypadkach konieczne jest wykonanie obu badań, czasem także zleca się dodatkowo rezonans magnetyczny.
Jak zgłosić się do programu?
Ministerstwo Zdrowia apeluje o wykonywanie regularnych badań mammograficznych, ale w październiku prowadzone są dodatkowe kampanie zwiększające świadomość i propagujące program zapobiegania chorobie. Jak wziąć udział w programie? Jest to bardzo proste. Nie jest potrzebne umówienie żadnej wizyty lekarskiej ani przedstawienie skierowania. Należy jedynie zgłosić się do poradni, która wykonuje badania w ramach programu lub skorzystać z mammobusu, który dojeżdża do najdalszych zakątków Polski. Na badanie wystarczy zabrać ze sobą dokument tożsamości i wyniki poprzednich mammografii, jeśli takie były wykonywane – wówczas lekarz będzie mógł natychmiast porównać wyniki. Jeśli badanie nie wykaże niepokojących zmian – następne należy wykonać po upływie dwóch lat. Jeśli jednak pojawią się wskazania – pacjentka otrzyma zaproszenie na ponowną mammografię już po 12 miesiącach.
Dlaczego warto propagować nawyk regularnego badania?
W październiku bardziej zwracamy uwagę na problematykę nowotworów piersi. W tym czasie prowadzonych jest wiele akcji zwiększających świadomość problemu – tylko w ten sposób można bowiem poprawić statystyki. Regularne badanie zwiększa szanse na skuteczne leczenie nawet o 30%! Dlatego badanie należy nie tylko wykonać samodzielnie, ale namówić na nie także mamę, inne kobiety w rodzinie czy przyjaciółki.
- Październik miesiącem świadomości i profilaktyki raka piersi - 16 października 2020
- Jak działa telemedycyna? - 15 września 2020
- Polisa Nadziei – polisa OC/AC, dzięki której każdy może pomóc - 7 września 2020
