Tempo życie w ostatnich latach znacznie wzrosło – coraz więcej pracujemy, coraz więcej czasu spędzamy produktywnie, co odbija się negatywnie na naszym zdrowiu. Odpoczynek po pracy jest ważniejszy niż kiedykolwiek, to on bowiem odpowiada za dobrą kondycję, zarówno fizyczną jak i psychiczną.
Odpoczynek – dlaczego jest taki ważny?
Obecnie czas biegnie szybko – trzeba pogodzić karierę z rodziną, przyjaciółmi, innymi obowiązkami, a nie zawsze udaje się to bez konsekwencji. Okazuje się bowiem, że bez odpoczynku nie możemy osiągać żadnych celów. Odpoczynek jest tak samo ważny dla zdrowia, jak zdrowe jedzenie czy oddychanie świeżym powietrzem. Ma ogromny wpływ na zdrowie, a bez niego niemożliwe jest realizowanie planów. Pozorna oszczędność czasu, jaką jest krótszy sen i mniej odpoczynku w ciągu dnia ostatecznie oddala zatem cel. Dawniej zmęczenie kojarzone było głównie z fizycznym obciążeniem mięśni wynikającym z pracy fizycznej. Dziś wiele osób spędza czas raczej przed monitorem komputera, ale zmęczenie wcale nie znika. Z czego to wynika? Przede wszystkim współczesny człowiek cierpi na większe zmęczenie psychiczne niż fizyczne.
Zmęczenie psychiczne – z czego może wynikać?
Wbrew pozorom nawet spokojny tryb życia może być bardzo obciążający dla organizmu i powodować stan zmęczenia. Choć osoby ciężko pracujące fizycznie z pewnością wydatkują więcej energii, to zmęczenie psychiczne jest równie problematyczne. Nie jest związane z nadmiernym eksploatowaniem mięśni, ale powoduje znacznie poważniejsze konsekwencje. Najczęstszą przyczyną jego występowania jest praca.
Dlaczego praca przy biurku może powodować poważne zmęczenie?
Choć taka praca nie wymaga ruchu, praca może być źródłem zmęczenia psychicznego i prowadzić do poważnych chorób.
- Stres
Większość osób spotyka się w pracy ze stresem. Czasem wynika on ze strachu przed zwolnieniem i utratą dochodu, ale często każdego dnia pracownicy firmy narażeni są na sytuacje stresowe. Tymczasem stres jest odpowiedzialny za zdecydowaną większość chorób, od spadku odporności i częstego zachorowania na zwykłe przeziębienia – po poważne sytuacje, takie jak na przykład zawał serca. Specjaliści szacują, że to właśnie stres może być odpowiedzialny za przypadłości nawet 80% osób w wieku produkcyjnym, powodujące konieczność wizyty u lekarza. Na liście najpopularniejszych dolegliwości są:
- nawracające infekcje, w tym grypa czy opryszczka,
- bóle głowy;
- bóle brzucha;
- problemy ze snem;
- choroby przewodu pokarmowego, takie jak biegunka, zgaga, wrzody żołądka;
- zaburzenia seksualne,
- choroby autoimmunologiczne,
- problemy skórne.
Stres powoduje także zwiększenie ryzyka pojawienia się wielu poważnych chorób przewlekłych, takich jak nowotwory czy miażdżyca. Stres bywa także głównym powodem zachorowania na depresję.
Przeczytaj także: Depresja – nie tylko zwykły smutek
- Nadmiar obowiązków
Powodem zmęczenia psychicznego może także być zbyt duża ilość obowiązków związana z obejmowanym stanowiskiem. Podzielność uwagi wymaga bowiem maksymalnego skupienia, co jest obciążające dla psychiki. Wiąże się z podwyższonym ciśnieniem i często ze stresem, ale nawet sam w sobie może być przyczyną zmęczenia, a nawet wypalenia.
- Dużo informacji do przetworzenia
Podobnie jak nadmiar obowiązków – wyczerpująca bywa także potrzeba zapamiętywania wielu informacji na raz, często z różnych dziedzin. Choć podobna sytuacja miała miejsce w szkole, kiedy konieczne było przyswajanie wielu informacji, w pracy zawodowej konsekwencje niezapamiętania mogą być znacznie poważniejsze.
Zespół chronicznego zmęczenia (Chronic Fatique Syndrome, w skrócie CFS)
Problemy, które wynikają ze zbyt obciążającej pracy i stresu jaki powoduje, mogą prowadzić do powstania tak zwanego zespołu chronicznego zmęczenia. Co to jest? CFS zaliczany jest do chorób cywilizacyjnych – to tryb życia współczesnego człowieka odpowiedzialny jest zwykle za powstanie tego zespołu dolegliwości. Aby postawić diagnozę muszą być spełnione przede wszystkim dwa najważniejsze warunki:
- zmęczenie nie znika po odpoczynku,
- objawy występują przez sześć miesięcy.
Zespół chronicznego zmęczenia nie jest uznawany za chorobę i nie może być jako taki stwierdzony przez lekarza, nawet psychiatrę – ale w związku z tym, że występuje coraz częściej, prawdopodobnie w przyszłości CFS będzie już oficjalnie zaliczany do chorób.
Przeczytaj także: L4 za wypalenie zawodowe – kiedy z tego powodu będzie można odpocząć od pracy?
Na zespół chronicznego zmęczenia cierpią przede wszystkim osoby w wieku produkcyjnym, ale do zawodów, które są najbardziej narażone na jego wystąpienie należą:
- lekarze,
- pielęgniarki,
- nauczyciele,
- korporacyjni pracownicy biurowi.
Zespół chronicznego zmęczenia często pojawia się także u osób przechodzących na emeryturę. W związku ze zmianą trybu życia i zaprzestaniem wykonywania obowiązków zawodowych na rzecz spokojnego i wolniej płynącego czasu, wiąże się także z dużym stresem. Dotyczy do szczególnie emerytów żyjących w krajach, kiedy po przepracowaniu określonej ilości lat, otrzymywana kwota jest zbyt niska, żeby bez stresu się utrzymać i znaleźć sposób na spędzenie dużej ilości wolnego czasu.
Przeczytaj także: Co robić na emeryturze?
Czy krótki relaks wystarczy, aby uporać się ze zmęczeniem?
Przede wszystkim jeśli zmęczenie psychiczne spowodowane jest sytuacją zawodową i obowiązkami w pracy, niewiele osób w ogóle pozwala sobie na relaks. Zwykle odpoczynek jest stratą cennych minut, podczas których można jeszcze coś zrobić, wykonać dodatkową pracę czy uzupełnić zaległy obowiązek. Choć w dłuższej perspektywie znacznie obniża się w ten sposób wydajność, wiele osób postępuje właśnie w ten sposób. Im dłużej trwa taka sytuacja, tym bardziej jest pewne, że krótka chwila relaksu nie wystarczy, aby zregenerować siły.
Odpoczynek
Nagromadzenie się problemów i skumulowany stres, zespół chronicznego zmęczenia czy wypalenie zawodowe – to problemy, których nie można naprawić krótkim odpoczynkiem. Trzeba pamiętać, że w ten sposób można utracić zdrowie lub nawet zapaść na przewlekłą chorobę, której nie uda się wyleczyć w krótkim czasie. W wielu przypadkach wizyta u specjalisty i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia to konieczność o najwyższym priorytecie. Ale równocześnie należy zmienić tryb życia i wyeliminować czynniki, które wpłynęły na pojawienie się dolegliwości. Jeśli problemem jest często nadmiar obowiązków, nie tylko tych w pracy, ale także duża ilość potrzeb domowych. W takiej sytuacji najprostszym rozwiązaniem byłoby znalezienie innego pracodawcy, jednak posiadanie rodziny często wyklucza taką możliwość, która przecież wiąże się z dużym ryzykiem. Sytuacja jednak nie jest patowa, choć mogłoby się tak wydawać na pierwszy rzut oka. Wiele bowiem można osiągnąć zmieniając przyzwyczajenia, rozsądniej gospodarując czasem oraz wpływając na nastawienie psychiczne. Przede wszystkim trzeba pozbyć się uczucia, że odpoczynek jest tożsamy z lenistwem. Często odpoczywanie wiązane jest z marnowaniem czasu i trzeba sobie uzmysłowić, że tak nie jest. To pierwszy krok do sukcesu. Ale samego odpoczywania także trzeba się nauczyć.
Nie umiem odpoczywać – to problem większości Polaków
Aby skutecznie odpoczywać dysponując małą ilością czasu, trzeba wiedzieć, co można zrobić, aby relaks był efektywny. Wystarczy pamiętać w trakcie dnia, że ten element także jest potrzebny – tak samo jak wykonywanie obowiązków – i przeorganizować czas.
- Odpoczynek w trakcie pracy
Już w trakcie dnia pracy na wielu stanowiskach można pozwolić sobie na krótkie chwile relaksu. Wystarczy stojąc na czerwonym świetle w drodze do pracy albo wykorzystując przerwę – wsłuchać się we własny oddech i zdystansować do wykonywanych aktualnie czynności. Już kilka głębokich wdechów może mieć zbawienny wpływ na zdrowie!
- Wyrzuty sumienia
Z odpoczynku należy się cieszyć, zamiast wyrzucać sobie marnowanie czasu. Jeśli można na niego poświęcić tylko krótką chwilę – warto ją dobrze wykorzystać, nie tracąc czasu na rozważania, na co można przeznaczyć ten czas, aby był lepiej wykorzystany. Nie ma nic pożyteczniejszego, niż chwila relaksu. Przy czym to nie musi być drzemka – równie ważne jest oddawanie się pasjom i zwykłym, codziennym czynnościom.
- Zgoda na niewypełnienie planu
Trudno się z tym pogodzić, ale często założonego planu nie udaje się wykonać. Obowiązki mnożą się szybko i miejsce jednego wykonanego – pojawiają się dwa nowe. Nie można sprawić, żeby było ich mniej – ale można pogodzić się z faktem, że niektóre trzeba przełożyć. Co więcej – część z nich, choć wpisana na listę jako ważna – zostanie całkowicie odwołana. Tylko świadomość tego faktu pozwoli się pozbyć presji czasu i stresu z nią związanego.
- Zastanów się nad listą zadań
W drodze do dobrego odpoczywania ważne jest także to, aby rozsądnie ułożyć listę zadań – być może część spraw można komuś oddać, a nie wszystkie są konieczne do wykonania i można je bez wielkiej straty wykreślić. Im mniej rzeczy zostanie na liście – tym więcej czasu zostanie na odpoczynek.
Jak odpocząć psychicznie?
Choć zmęczenie psychiczne nie jest związane z wycieńczeniem fizycznym – jedno z drugim się łączy. Jeśli bowiem praca ma charakter biurowy, ale związana jest z ogromną ilością stresu – wysiłek fizyczny może pomóc się zrelaksować.
Przeczytaj także: Sporty ekstremalne? A może klasyczny fitness? Zawsze warto mieć ubezpieczenie sportowe.
Inną możliwością na poprawę jakości odpoczynku jest… zimny prysznic! Stymuluje on nerw błędny, który ma znaczący wpływ na samopoczucie i stan psychiczny. Ale niestety największym winowajcą jest używany niemal bez przerwy telefon komórkowy. Współcześnie służy on do odczytywania maili, innych wiadomości, rozmów oraz rozrywki. To znaczy, że zarówno praca jak i odpoczynek są z nim nierozerwalnie połączone. Tymczasem negatywnie odbija się to na zdrowiu – szukając odpoczynku psychicznego trzeba go przede wszystkim odłożyć, a najlepiej wyłączyć.
Dieta a odpoczynek psychiczny
Na stan zdrowia psychicznego, zwłaszcza przy ciągłym stresie, ma dieta. Aby poprawić swoją kondycję trzeba przede wszystkim wyeliminować niskiej jakości produkty i szukać takich, które mają pozytywny wpływ na zdrowie. Raz na jakiś czas warto przeprowadzić detoks stosując na przykład Dietę Ewy Dąbrowskiej, ale i później pamiętać o tym, że jedzenie to nie tylko sposób na wypełnienie żołądka, ale przede wszystkim ma dostarczyć niezbędnych składników odżywczych. Poza tym samo przygotowywanie go może pełnić funkcję terapeutyczną – czas spędzony na gotowaniu może być odskocznią od codziennego natłoku zajęć.
Przeczytaj także: Dieta Ewy Dąbrowskiej – dlaczego zyskuje tak wielką popularność?
- Październik miesiącem świadomości i profilaktyki raka piersi - 16 października 2020
- Jak działa telemedycyna? - 15 września 2020
- Polisa Nadziei – polisa OC/AC, dzięki której każdy może pomóc - 7 września 2020
