Dane medyczne nie pozostawiają złudzeń – choroba refluksowa przełyku to problem 7% populacji, należy do najczęściej występujących komplikacji zdrowotnych osób dorosłych w XXI wieku. Jak rozpoznać chorobę? Czy można ją skutecznie wyleczyć? Jakie działania profilaktyczne należy podjąć, aby refluks nie zabrał radości życia?
Choroba refluksowa przełyku
Refluks dotyczy zwykle osób dorosłych, ale wiek, w którym odnotowuje się zachorowania, z roku na rok się obniża. Jest to przykra dolegliwość, której objawy występują zwykle codziennie. Polega ona na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku – i nie chodzi tu tylko spożyty pokarm, ale także naturalną zawartość żołądka. Znajduje się w nim kwas żołądkowy oraz enzymy trawiące. Wnętrze żołądka jest odporne na ich działanie, ale przełyk już nie. Jeśli te substancje mają z nim kontakt – dochodzi do podrażnienia. Sporadycznie zdarza się to każdemu człowiekowi i nie jest groźne, dopóki jest pojedynczym epizodem. Problem zaczyna się wtedy, gdy sytuacja powtarza się często – w skrajnych przypadkach – codziennie.
Refluks żołądka
Refluks, czyli cofanie się treści żołądkowej, jest łatwo rozpoznawalny przez chorego – objawia się przede wszystkim zgagą, a więc pieczeniem przełyku. Niemal każda dorosła osoba przynajmniej raz w życiu doświadczyła tego nieprzyjemnego objawu – zatem rozpoznanie go jest łatwe. Jeśli zdarza się sporadycznie – wystarczy sięgnąć po preparat zobojętniający kwas żołądkowy, taki, jak na przykład Rennie, i problem znika. Jest to jednak rozwiązanie doraźne i tego typu leki nie mogą być stosowane przez dłuższy czas. Ponadto, nieleczony refluks może przerodzić się w groźną chorobę i wiązać się z niebezpiecznymi powikłaniami. Dlatego tak ważne jest możliwie szybkie zdiagnozowanie problemu – czyli ocena dokonana przez lekarza, czy dolegliwości występują na tyle często, że zaczynają być niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta. Tutaj napotykamy na największy problem dotyczący leczenia choroby. W związku z tym, że refluks objawiający się zgagą pojawia się raz na jakiś czas u każdego – ciężko stwierdzić, kiedy należy się udać do lekarza. Osoby, którym objawy dokuczają codziennie, zwykle korzystają z pomocy specjalistów. Ale przy dolegliwościach powtarzających się na przykład raz w tygodniu – większość osób nie trafia do poradni, próbuje się leczyć na własną rękę, tym samym pogarszając swój stan zdrowia. Nieleczony refluks może mieć bardzo poważne konsekwencje – oprócz krwawienia z żołądka i przełyku, przewlekły stan zapalny może nawet powodować nowotór.
Refluks – objawy
Refluks dotyczy osób w każdym wieku i choć zachorowania najczęściej odnotowuje się wśród osób po 40 roku życia – także dzieci zapadają na tę chorobę. Niestety w tym przypadku odpowiedzialność za leczenie spoczywa na rodzicach – w najmłodsi nie potrafią ani dokładnie opisać dolegliwości ani wiązać ich z konkretnymi sytuacjami. Należy więc bacznie obserwować dziecko, aby skutecznie rozpoznać chorobę. Do głównych objawów choroby refluksowej należą:
- Zgaga
Jest to najłatwiejszy do skojarzenia z chorobą objaw. Polega na piekącym bólu dolnego odcinka przełyku, znajdującego się za mostkiem. Przeważnie ustępuje samoistnie najdalej po kilku godzinach, czasem zdarza się, że chory sięga po doraźne lekarstwa uśmierzające ból i zmniejszające dolegliwości. Zgaga pojawia się zwykle po jedzeniu a osoby, których dotyka, potrafią niejednokrotnie wskazać konkretne produkty, które nasilają objawy.
- Nieprzyjemny posmak w ustach
Wracanie treści żołądkowej do przełyku często powoduje nieprzyjemne uczucie gorzkiego lub kwaśnego smaku w ustach. Jednak jeśli nie towarzyszy mu zgaga – zwykle na początku choroby trudno jest powiązać ten objaw z refluksem.
- Problemy z przełykaniem
Występują czasem w chorobie refluksowej, ale mogą także być objawem raka przełyku. Dlatego tego typu dolegliwość w pierwszej kolejności wymaga konsultacji lekarskiej.
- Krwawe wymioty
Należą do rzadkich objawów choroby refluksowej, ale mogą wskazywać na przykład na silne zapalenie przełyku, które może być konsekwencją nieleczonego refluksu.
- Odbijanie się
- Nudności
Refluks – rzadkie objawy
W przypadku, kiedy refluks żołądkowy ma ostry przebieg lub choroba już bardzo się rozwinęła, mogą występować objawy, które nie są pierwszym symptomem refluksu i na ich podstawie ciężko postawić diagnozę. Należą do nich:
- Ból w klatce piersiowej
Często mylony z bólem serca. Może promieniować do szyi i ramienia. Jest spowodowany podrażnieniem zakończeń nerwowych przełyku.
- Choroby zębów i jamy ustnej
W przypadku częstego zarzucania treści żołądkowej do przełyku lub jej dużej sile, zwiększa się wydzielanie śliny w jamie ustnej. Jej kwaśny odczyn, spowodowany obecnością kwasu żołądkowego, może powodować podrażnienie dziąseł ale także poważne problemy zębów – zniszczenie szkliwa może być przyczyną trudnych do wyleczenia uszkodzeń zębów i próchnicy.
- Choroby gardła
Także gardło narażone jest na stan zapalny wywołany kontaktem z kwasem żołądkowym. Jeśli lekarz wykluczył inne choroby, w tym także raka krtani, można przypuszczać, że problemy z gardłem, ból i chrypka – należą do objawów choroby refluksowej.
- Znaczny spadek wagi
- Kaszel o nieznanej przyczynie
- Przewlekła czkawka
Refluks żołądkowo-przełykowy
Wszelkie dolegliwości są nazwane chorobą refluksową przełyku. Ale w rzeczywistości jest ona konsekwencją pewnych dysfunkcji organizmu, takich jak:
- Zaburzenie pracy dolnego odcinka przełyku
- Zaburzenia motoryki przełyku
- Nieprawidłowe opróżnianie się żołądka
- Przyjmowanie innych leków, których skutkiem ubocznym jest refluks
Przyczyn pojawienia się choroby może być wiele. Unikanie ich może skutecznie wyeliminować ryzyko zachorowania, ale w niektórych przypadkach nie można wyeliminować czynników zwiększających ryzyko. Refluks często towarzyszy:
- Ciąży
- Otyłości
- Cukrzycy
- Chorobie alkoholowej
- Nieprawidłowościom w działaniu układu hormonalnego
- Astmie
- Zakażeniu Helicobacter pylori
Refluks – powikłania i konsekwencje choroby
Nieleczona choroba refluksowa może prowadzić do rozwinięcia się innych schorzeń, które wymagają odrębnego leczenia i są osobnymi jednostkami choroby, ale bez wyeliminowania przyczyny leczenie może nie być w pełni skuteczne. Do najczęstszych powikłań można zaliczyć:
- Nawracające zapalenie oskrzeli
- Choroby gardła, takie jak kaszel czy chrypka oraz zmiana głosu
- Zapalenie zatok
- Zapalenie ucha
- Zapalenie płuc
- Bezdech senny
Inhibitory pompy protonowej – leczenie refluksu
Aby skutecznie wyeliminować dolegliwości związane z chorobą refluksową żołądka, należy stosować kompleksową terapię. Oznacza to, że stosowanie leków powinno być równoległe ze zmianą trybu życia oraz monitorowaniem stanu zdrowia.
- Zdrowa dieta i tryb życia
Przede wszystkim należy wprowadzić modyfikacje codziennych zwyczajów. Objawom refluksu sprzyja schylanie, pochylanie nad talerzem czy spanie bez poduszki. Z diety należy przede wszystkim wyeliminować wszelkie produkty zwiększające produkcję kwasu żołądkowego, takie jak kawa, alkohol, tłuste potrawy, napojów gazowanych oraz zmniejszyć porcje. Lepiej jeść częściej – ale mniej. Ponadto należy spożywać posiłki w pozycji wyprostowanej oraz spać na wysokiej poduszce. Osoby z nadwagą powinny jak najszybciej zgubić zbędne kilogramy. Bezwzględnie należy także rzucić palenie. Również wszelkie słodycze nie są wskazane przy walce z chorobą. Przede wszystkim jednak należy unikać stresu – znacząco wpływa on na nasilenie objawów.
- Leczenie farmakologiczne – inhibitory pompy protonowej (IPP)
Jeśli zmiana trybu życia i składników diety nie wystarczy – najpopularniejszą metodą jest stosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej. Zobojętniają one kwas żołądkowy czyniąc go mniej drażniącym dla przełyku. Leki te należą do jednych z najczęściej przepisywanych preparatów na świecie i mimo długiej listy skutków ubocznych – nie ma na niej żadnych zagrażających życiu, a leczenie zwykle przebiega bez komplikacji. Najnowsze doniesienia są jednak niepokojące. Okazuje się, że w przypadku przyjmowania IPP przez długi czas, u dużej grupy chorych rozwiną się rak żołądka. Przeprowadzone badania dotyczą jednak jedynie osób, których refluksowa choroba spowodowana była zakażeniem Helicobacter pylori i tylko w tej grupie zaobserwowano niepokojące statystyki. Badania na ten temat nie są jeszcze zakończone a danych jest zbyt mało, aby wyciągnąć wnioski. Nie należy zatem zaprzestawać terapii a jedynie postępować zgodnie z zaleceniami lekarza.
Profilaktyka i ubezpieczenie
Aby uniknąć zachorowania na refluks i nie narażać się na nieprzyjemne objawy należy przede wszystkim stosować zdrową żywność, unikać przetworzonych produktów i dużej ilości tłuszczu oraz rzucić palenie. Warto jednak także regularnie poddawać się badaniom oraz nie bagatelizować objawów. Szybkie wykrycie choroby w każdej sytuacji zwiększa szansę na powrót do zdrowia. W przypadku podejrzenia refluksu ważne jest wykonanie gastroskopii. Mimo, że badanie nie jest przyjemne – będzie trzeba je prawdopodobnie powtórzyć po leczeniu. Aby mieć dostęp do darmowych badań w placówkach prywatnych i nie czekać w kolejkach – warto pomyśleć o indywidualnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Jeśli masz taką możliwość – skorzystaj z pakietu oferowanego przez firmę, w której pracujesz. W innym przypadku zapoznaj się z ofertami na własną rękę. Dzięki temu będziesz mógł korzystać z pomocy w dogodnych dla Ciebie godzinach a ryzyko zaniedbania zdrowia ze względu na dużą ilość innych obowiązków – zmaleje.
- Październik miesiącem świadomości i profilaktyki raka piersi - 16 października 2020
- Jak działa telemedycyna? - 15 września 2020
- Polisa Nadziei – polisa OC/AC, dzięki której każdy może pomóc - 7 września 2020
