Zmęczenie, osłabienie i bladość o tej porze roku przypisujemy głównie jesiennemu przesileniu. Tymczasem mogą to być objawy choroby. Zbyt niski poziom żelaza w organizmie może być przyczyną złego samopoczucia, ale także poważnych chorób. Dlatego wczesnych symptomów nie należy bagatelizować.
Dlaczego niski poziom żelaza we krwi jest niebezpieczny?
Zbyt niski poziom żelaza przede wszystkim jest przyczyną złego samopoczucia. A to główny powód wizyty u lekarza i motywacja do wykonania badań kontrolnych. I nie warto z nimi zwlekać. Niewystarczająca ilość żelaza może bowiem być przyczyną anemii. Co prawda wywołują ją także inne czynniki, jak na przykład niedobór witaminy B12 czy kwasu foliowego, anemię wywołują także niektóre choroby przewlekłe lub może mieć podłoże genetyczne. Jednak aż 80% przypadków anemii ma związek z niedoborem żelaza.
Kto narażony jest na spadek poziomu żelaza?
Niski poziom tego pierwiastka dotyka przede wszystkim kobiety. To one są narażone na anemię, ponieważ częściej tracą krew. Jedną z przyczyn niedoboru żelaza mogą być na przykład bardzo obfite, nieregularne miesiączki. Ponadto problem z anemią mogą mieć także dziewczynki w okresie dojrzewania czy też kobiety przechodzące menopauzę. Także ciąża jest czasem, w którym niedobór żelaza jest niemal pewny – dotyka aż 95% kobiet. Wynika to z faktu, że rozwijające się w łonie matki dziecko ma duże zapotrzebowanie na żelazo, a krew jest mocno rozrzedzona z powodu większej niż zwykle ilości płynów w organizmie.
Czym objawia się niedobór żelaza?
Zbyt niski poziom żelaza w organizmie można łatwo zaobserwować. Człowiek nim dotknięty jest blady, zmęczony i senny. Ale brak tego pierwiastka wpływa także negatywnie na urodę. Z powodu anemii łamią się paznokcie, wypadają włosy, pojawiają się zajady w kącikach ust. Ponadto osoby z obniżonym poziomem żelaza marzną.
Jak zbadać poziom żelaza? Co powinno wzbudzić niepokój?
Najpopularniejszym badaniem, które raz na jakiś czas powinien wykonać każdy, jest oczywiście morfologia. I już na tym etapie można zauważyć wskazania do oznaczenia żelaza. Trzeba jednak pamiętać, że choć wykonanie badania i określenie poziomu żelaza jako prawidłowy może wcale nie wykluczać jego niedoboru. Wydaje się to dziwne, ale dla zdobycia pewności należy zbadać poziom ferrytyny. Jest to białko magazynujące żelazo, występujące w największych ilościach w:
- wątrobie,
- szpiku kostnym,
- śledzionie.
Badanie poziomu ferrytyny daje znacznie dokładniejszy obraz ilości żelaza we krwi. Im więcej bowiem tego pierwiastka, tym więcej ferrytyny. Jeśli natromiast poziom ferrytyny jest zbyt wysoki, nie należy od razu się martwić. To badanie może dać nieprawidłowy obraz, ponieważ poziom ferrytyny wrażliwy jest na:
- infekcje i stan zapalny, które wpływają na wynik długo po ustąpieniu;
- intensywny wysiłek fizyczny przez badaniem – poziom może być podniesiony nawet, jeśli minęło już kilka dni.
Dopiero wykluczenie tych czynników może sprawić, że wysoki poziom ferrytyny w organizmie wynika z choroby. Taki obraz dają między innymi:
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
- uszkodzenie wątroby, z jej martwicą włącznie;
- nowotwór;
- choroby autoimmunologiczne;
- uszkodzenie śledziony.
Zarówno więc w przypadku, gdy niepokojące objawy mogą wskazywać na niedobór żelaza we krwi, jak i wtedy, gdy podejrzewany jest jego nadmiar, powinno się wykonać badanie poziomu ferrytyny.
Badanie poziomu ferrytyny
Aby zbadać poziom ferrytyny wystarczy pobrać krew. Zwykle badanie wykonywane jest rano, choć nie ma potrzeby, żeby pacjent był na czczo. Aby mieć pewność, że wynik pokaże faktyczny stan, należy uprzedzić lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach. Mogą one bowiem zakłócić obraz badania.
Kiedy wykonać badanie poziomu ferrytyny?
Badanie należy wykonać wtedy, kiedy są do tego wskazania, a pacjent czuje się źle. Ale już morfologię należy wykonywać okresowo, kontrolnie. Aby uniknąć konieczności czekania w kolejce dwa razy – za pierwszym razem po skierowanie – można skorzystać z badań prywatnych. Morfologię można wykonać w każdym laboratorium, koszt to zwykle kilkanaście złotych. W razie konieczności prywatnie można sprawdzić też poziom żelaza i ferrytyny. Badanie poziomu żelaza nie jest dużym kosztem i zwykle cena nie przekracza 20 zł, ale już oznaczenie ferrytyny to koszt dwa razy większy, może wynieść nawet ponad 40 zł. Alternatywą do wykonywania badania w ramach NFZ, gdzie potrzebne jest skierowanie, i prywatnych wizyt w laboratoriach – jest skorzystanie z polisy zdrowotnej.
Przeczytaj także: Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – czy warto?
- Październik miesiącem świadomości i profilaktyki raka piersi - 16 października 2020
- Jak działa telemedycyna? - 15 września 2020
- Polisa Nadziei – polisa OC/AC, dzięki której każdy może pomóc - 7 września 2020
